ترومای دندان کودکان

در این مقاله، اپیدمیولوژی ترومای دندانی از نظر رشد و شیوع آن در بین دندان های اولیه و دائمی مورد بحث قرار خواهد گرفت. علل تروماي دنداني و توزيع آن متناسب با سن و جنس برجسته خواهد شد. طبقه بندی ترومای دندانی بر اساس آسیب های بافت نرم و سخت ترسیم می شود و متعاقباً معاینه و تشخیص بالینی ارائه می شود. روش های درمانی و تغییرات بین دندان های دندانی دائمی و اولیه همراه با دوره درمان جدید یعنی رویکرد بازسازی و دکوراسیون مورد بحث قرار می گیرد. آتل ها، تکنیک ها و روال های بعدی نیز بحث خواهد شد.

آنچه در مورد تروما دندان کودکان باید بدانید

ترومای دندان چیست؟

داشتن دندان های سالم نیاز به مراقبت های لازم دارد. در سنین کودکی مراقبت از دندان ها توسط والدین صورت می گیرد  اگر والدین به سلامت و رعایت بهداشت دندان های کودک خود توجه کنند، رعایت بهداشت دهان و دندان برای کودک هم چون عادت می گردد. تروما در واقع ضربه ناگهانی به دندان است که باعث شکسته شدن دندان کودکان می شود. از جمله عوارض تروما، آسیب جدی به دندان ها و ایجاد هزینه های سنگین دندانپزشکی برای خانواده هاست. تروما بیشتر در کودکان رخ می دهد، به طوری که 30 درصد کودکان ضربه های شدید دندانی را تجربه کرده اند، به دلیل بازی گوشی کودکان از سنین مدرسه، تصادف و یا زمین خوردن، بیشتر آسیب ها به دندان های قدامی کودکان وارد شده و عدم رسیدگی به موقع ، امکان ترمیم و بازیابی دندان از بین می رود. برای پیشگیری از عارضه تروما اقدامات اولیه شامل، مراقبت از کودکان در محیط های بازی، جلوگیری از بر خورد های فیزیکی خشن کودکان، مراقب دائمی از کودکان در مدرسه و استفاده از محافظ دندان در ورزش های رزمی توصیه می شود.

تروما یا همان وارد شدن ضربه شدید و ناگهانی به دندان یکی دیگر از علت های مراجعه کودکان به دندانپزشکی می باشد. زیرا در اثر وارد شدن این ضربه اصولا شکستگی در دندان کودکان رخ می دهد. برای ترمیم دندان کودکان و جلوگیری از ایجاد آسیب بیشتر، والدین بهتر است هر چه زودتر کودک خود را به یک دندانپزشک اطفال برده تا معاینات و فعالیت های لازم برای کودک آن ها انجام شود.

اگر ترومای دندان به موقع درمان نگردد، باعث سخت شدن روند درمان می شود. بنابراین اگر کودک شما دچار هر گونه تروما به دندان خود شد، بهتر است در اولین فرصت به یک دندانپزشک ببرید.

تروما در دندان های دائمی و شیری

احتمال ایجاد تروما در سنین مختلف وجود دارد، هم چنین کودکان بیشتر در معرض ایجاد تروما هستند. عوامل گوناگونی می تواند باعث ایجاد تروما دندان کودکان شود، از جمله بازیگوشی، ضربه خوردن در هنگام بازی، تصادف و … که در هنگام بروز این مشکل باید هر چه سریع تر به درمان آن پرداخت.

دندان های فرو رفته در فک

امکان فرو رفتن دندان ها برای دندان های دائمی و شیری وجود دارد، ممکن است این فرو رفتگی به نحوی صورت گیرد تا والدین نتوانند تشخیص دهند که دندان نهفته است و یا داخل فک فرو رفته است، رادیوگرافی در هنگام تروما کمک کننده است، با استفاده از رادیوگرافی دندانپزشک می تواند تشخیص دهد که آیا دندان داخل فک فرو رفته یا افتادگی صورت گرفته است.

لازم به ذکر است که زمانی که دندان های شیری بعد از تروما به داخل فک فرو رفته باشد امکان آسیب به جوانه دندان های دائمی نیز وجود دارد. در حقیقت ارتباط تنگاتنگی بین دندان های شیری کودک و جوانه دندان های دائمی وجود دارد، بنابراین هر گونه آسیبی به دندان شیری کودک وارد شود، این آسیب را به جوانه دندان دائمی کودک انتقال می دهد.

اهمیت مراجعه به دندانپزشک اطفال

اهمیت زمان مراجعه به دندانپزشک کودکان در ترومای دندان

در صورتی که دندان بنا بر شرایط خاص به داخل فک کاملا فرو رود و این فرو رفتگی در جهت جوانه دندان باشد بسیار خطرناک است و سبب آسیب شدید به دندان های کودک می شود. به والدین عزیز توصیه می کنند، در صورت  آسیب و ترومای دندان هر چه سریع تر به دندانپزشکی اطفال مراجعه کنند زیرا بعد از رخداد ترومای دندان، زمان مراجعه بسیار مهم است، در صورتی که درمان به تعویق افتد، عصب ریشه نیز دچار آسیب می گردد.

اقدامات لازم برای تروما دندان کودکان

بهتر است برای انتخاب محل بازی کودکان نهایت دقت را داشته باشیم تا کمتر دچار ترومای دندان شوند. در واقع این روش باعث پیشگیری از ایجاد تروما نیز می شود.

برای کاهش درد بعد از ایجاد تروما می توانید از کمپرس سرد استفاده نمایید. برای کنترل و جلوگیری از خونریزی می توانید از گاز استریل استفاده کنید.

توجه داشته باشید که به منظور پیشگیری از ایجاد آسیب بیشتر، از دستکاری کردن محل آسیب دیده خودداری نمایید.

اگر متوجه شده اید که دندان کودک شما لق شده، بهتر است به کودک خود توصیه کنید به آن فشار وارد نکند.

رویکرد اپیدمیولوژیک در آسیب شناسی دندان

آسیب های تروماتیک دندانپزشکی یک مشکل بهداشت عمومی دندانپزشکی در سراسر جهان است و می تواند در طول زندگی رخ دهد. بسته به نوع آسیب خاص آسیب دیده، مداخلات و گزینه های درمانی مختلفی در دسترس است، اما واقعیت این است که هر تروما یک مورد منحصر به فرد است که نیاز به تشخیص و درمان منحصر به فرد دارد.

انجمن بین المللی تروماتولوژی دندان گزارش داده است که از هر دو کودک یکی از آن ها دچار آسیب دیدگی در دندان می شود که اغلب بین سنین 8 تا 12 سال است. این پیشنهاد در بیشتر موارد ترومای دندان است. یک مداخله سریع و مناسب می تواند تأثیر آن را از نظر شفاهی و زیبایی شناسی کاهش دهد. به همین منظور، انجمن رهنمودهایی را برای ارزیابی و مدیریت آسیب های تروماتیک دندان تهیه کرده است.

اگرچه ناحیه دهانی قسمت کوچکی به عنوان 1٪ از کل سطح بدن را تشکیل می دهد، اما 5٪ از کل صدمات بدنی آسیب های دهان و دندان است. آسیب های تروماتیک دندان در دوران کودکی یا جوانی رخ می دهد که در طی آن رشد و نمو اتفاق می افتد. در کودکان پیش دبستانی، با بیشترین آسیب دیدگی در ناحیه سر، آسیب های دهانی تا 17٪ از کل آسیب های بدنی را تشکیل می دهد، در مقابل در اواخر زندگی که شایع ترین آسیب به دست و پا است.

آسیب های دندانی شایع ترین است و در 92٪ از کل بیمارانی که به دنبال مشاوره یا درمان آسیب های ناحیه دهان هستند، دیده می شوند. هم چنین، آسیب های بافت نرم در 28٪، هم زمان با آسیب های دندانی، و شکستگی های مربوط به فک به ندرت دیده می شود، فقط در 6٪ از کل بیمارانی که با آسیب دهانی روبرو هستند.

نکات طلایی در مورد ترومای دندان خردسالان

داشتن یک برنامه درمانی کامل به دلیل تنوع مداخلات مبتنی بر شواهد و نتایج گزارش شده در مطالعات بالینی می تواند چالش برانگیز باشد. علاوه بر این، شواهدی وجود دارد که محققان بالینی ممکن است نتایج گزارش را ترجیح دهند که نتایج را افزایش می دهد این به عنوان سوگیری گزارش نتیجه شناخته می شود. انجمن بین المللی تروماتولوژی دندانپزشکی پیشنهاد می کند که این تنوع و سوگیری گزارش دهی با استفاده از یک دستورالعمل استاندارد مدیریت تروما برطرف شود تا نتایج مربوط به بیماران، پزشکان و سیاست گذاران باشد؛ زیرا یافته های تحقیق بر روی عملکرد و تحقیقات آینده تأثیر می گذارد.

گزارش شده است که، دندان های قدامی، به ویژه دندان های ثانویه فک بالا و جانبی عمدتا تحت تأثیر آسیب های دندانی دندان برای دندان های اولیه و دندان های دائمی قرار دارند. آسیب های سانحه ای دندان به طور کلی یک دندان را تحت تأثیر قرار می دهد، به جز برخی از حوادث تروما، مانند: تصادفات رانندگی، خشونت و آسیب های ورزشی که منجر به آسیب چندین دندان می شود.

علاوه بر اثرات مفید بی شمار آن، مشارکت فعال در فعالیت های ورزشی ممکن است خطر صدمات ضربه ای به بافت های دهان و دندان را افزایش دهد. این آسیب ها بیشتر در بوکس، بسکتبال، هاکی و فوتبال برجسته است.

به نظر می رسد آسیب های تروماتیک دندان در دندان های اولیه تقریباً 30٪ در اکثر مطالعات پایدار باشد. گزارش شده است كه یك سوم كودكان پیش دبستانی در بسیاری از كشورها از صدمات ضربه ای به دندان های اولیه رنج برده اند. اگرچه تغییراتی در داخل و بین کشورها مشاهده شده است، یک چهارم کل کودکان مدرسه ای و تقریباً یک سوم بزرگسالان نیز به دندان مصنوعی دائمی آسیب دیده اند.

در مورد بروز و شیوع ترومای دندانی چه می دانید؟

شیوع آسیب های دندانی در کشورها از نظر گزارشات تحقیق متفاوت است. طبق دو نظرسنجی در ایالات متحده ، شیوع آسیب های تروماتیک دندان در 18-20 تا 16 درصد در 6-20 سالگی و 27.1 و 28.1 درصد در گروه های سنی 21 تا 50 سال متفاوت است. در انگلستان شیوع ترومای دندانی در گروه های سنی 11 تا 14 سال بین 23.7 و 44.2 درصد متفاوت است و بیشتر در مدارس مشاهده می شود [20 ، 21 ، 22 ، 23]. در سایر کشورهای اروپایی ، شیوع در گروه های سنی 6 تا 24 سال بین 13.5 تا 20.3 درصد متفاوت است. در خاورمیانه و آسیا ، شیوع در گروه های سنی 8 تا 16 سال بین 16.2 تا 32 درصد متفاوت است زیرا گروه های سنی 10 تا 11 سال بالاترین امتیاز را نشان می دهند. نیاز به ثبت استاندارد بین المللی برای تروما وجود دارد که بتواند روندها را در طول زمان تشخیص دهد یا مقایسه معقول بین کشورها و کشورها انجام دهد.

در اکثر مطالعات، گزارش شده است که بروز آسیب های روانی دندان در کودکان طیف وسیعی از 1-3٪ را در جمعیت نشان می دهد. اوج بروز صدمات روانی دندان در هر 1000 نفر تا 12 سالگی است. میزان بروز در سنین بالاتر کمتر است. پسران بیشتر از دختران مبتلا می شوند.

تنوع شیوع و بروز در ادبیات نشان دهنده تفاوت های محلی، تغییرات محیطی، تنوع رفتاری، فرهنگی و اقتصادی اجتماعی و هم چنین عدم استاندارد سازی در روش ها و طبقه بندی ها است.

عوامل خطرساز کدام اند؟

عوامل اتیولوژیک بسیار به سن، جنس، محیط و فعالیت بیمار مرتبط است.

سن یک عامل مهم است، زیرا کودکان مدرسه و نوجوانان اصلی ترین گروه هایی هستند که بیشتر مستعد آسیب های ضربه ای هستند. تخمین زده می شود که 71-92٪ از کل آسیب های تروماتیک دندان قبل از سن 19 سالگی اتفاق می افتد. مطالعات دیگر کاهش پس از سن 24-30 سالگی را گزارش کرده اند.

در حالی که در کودکان پیش دبستانی، بیشترین علت آسیب های روانی دندان، سقوط تصادفی است، اما در کودکان در سنین مدرسه، آسیب ها اغلب به دلیل فعالیت های ورزشی یا ضربه توسط شخص دیگری ایجاد می شود. سوانح رانندگی و حملات از عوامل اصلی غالب در نوجوانان و جوانان است و آسیب های دهانی بیشتر اوقات در اوقات فراغت و در تعطیلات آخر هفته مرتبط با سبک زندگی غربی رخ می دهد.

جنسیت نیز یک عامل خطر است زیرا مردان حداقل دو برابر بیشتر از زنان دچار آسیب دیدگی های دندانی می شوند. با این حال ، مطالعات اخیر کاهش این تفاوت جنسیتی را در ورزش نشان داده است، که ممکن است به دلیل افزایش علاقه به ورزش در دختران باشد و همکاران گزارش داد که دختران می توانند در معرض فاکتورهای خطر مشابه پسران باشند، که این ویژگی جامعه مدرن غربی است. بنابراین، محیط و فعالیت های یک فرد بدون شک از عوامل جنسیتی تعیین کننده عوامل هستند.

عوارض ترومای دندان

تروما پیامدهای زیادی برای کودکان آسیب دیده و اعضای خانواده و جامعه به همراه دارد. این تأثیر نه تنها جسمی بلکه روانی و اقتصادی نیز است. باید به هر بیمار اطفال فرصت داده شود که یک درمان کامل دندانپزشکی را برای آسیب های روانی دندانپزشکی دریافت کند، اما یک برنامه درمانی کامل شامل مشارکت متخصصان در چندین رشته اغلب پیچیده و گران است. برخلاف بسیاری از آسیب های تروماتیک که به صورت سرپایی درمان می شوند، صدمات تروماتیک دندان عمدتا قابل برگشت نیستند و بنابراین، ممکن است درمان احتمالاً تا پایان عمر بیمار ادامه خواهد داشت.

پیشگیری بهتر از درمان

این جمله کلیشه ای پیشگیری بهتر است درمان در این مورد نیز صدق می کند. تمام نکات لازم را به کودکان خود آموزش دهید. از امنیت محل بازی، مهدکودک و … آن ها اطمینان لازم را کسب کنید. توجه داشته باشید که اگر کودک شما به دلایل مختلفی از جمله بازی های پر خطر، تصادف، دوچرخه سواری و … دچار ترومای دندان شود بهتر است قبل از اقدامی به بهترین دندانپزشک اطفال مراجعه کنید تا با معاینه در زمان مناسب درمان لازم صورت گیرد.

تربیت فرزندان توسط والدین صورت می گیرد، بنابراین اگر نکات لازم به درستی آموزش داده شود، تا حدودی می توان از ورود ضربه های ناگهانی خودداری نمود. حتما محل بازی کودکان باید بررسی شود تا از بازی در جای نا امن دوری کنند. در هنگام نشستن کودکان در اتومبیل حتما از کمربند ایمنی برای آن ها استفاده کنید. برخی از محافظ های دندانی نیز از بروز آسیب به دندان کودکان جلوگیری می کند.

از متخصصین این حوزه درمانی هر گونه آسیب دندانی بایستی جدی تلقی شود و نسبت به ترمیم آن اقدام گردد، خصوصا دندان های دائمی  که امکان بازسازی برای آن ها به مراتب بیشتر است.

نتیجه گیری

آسیب های دندانی می توانند از شکستگی های کوچک تاج دندان شروع شود و تا شکستگی تاج کامل دندان ها و در نهایت حتی شکستگی های ریشه دندان ادامه داشته باشد در این موارد انجام رادیوگرافی دندان کودکان الزام دارد تا درجه شکستگی دندان و تشخیص این که آیا دندان در داخل فک فرو رفته است یا خیر، صورت گیرد.

منبع:

https://www.intechopen.com/books/trauma-in-dentistry/dental-traumatology-in-pediatric-dentistry