پوشش پالپ در دندان های شیری و دائمی

پوشش پالپ در دندان های شیری و دائمی

پوشش غیر مستقیم پالپ (IPC)

تجويز درمان غیر مستقیم پالپ محدود به دندان هایی است که بر اساس معاینه کلینیکی و رادیوگرافی هیچ علامتی از بیماری پالپیت غیر قابل برگشت نداشته باشد .

در این روش عمیق ترین لایه عاج پوسیده که برداشتن آن منجر به اکسول پالپ می شود باقی می ماند . این امر مستلزم دانش کافی در مورد آناتومی دندان و تجربه کلینیکی می باشد. سپس عاج درگیر (aftected) با ماده سازگار با نسج پوشاننده می شود. موادی مانند هیدروکسید کلسیم، زینک اکسید و گلاس اینومر بدین منظور به کار رفته اند. پوشش غیر مستقیم پالپ در دندان های دائمی عمدتا یک روش دو مرحله ای است و پس از ۶ تا ۸ هفته از ترمیم موقت، دندان مجددا باز شده و باقی مانده پوسیدگی برداشته می شود. در این مدت رسوب عاج در زیر ناحیه پوسیده (تحریک مزمن) انجام گرفته است و دندان مجددا ترمیم می گردد.

پوشش مستقیم پالپ (DPC)

مستقیم پالپ را تنها در دندان های دائمی بدون نشانه کلینیکی که تصادفا حين تراش اکسپوز نقطه ای شده اند می توان انجام داد. ماده به کار رفته بر محل اکسپوز عمدتا هیدروکسید کلسیم می باشد . اخیرا MTA نیز کاربرد فراوانی در این زمینه دارد. قبل از ترمیم دائم دندان در صورت استفاده از MTA بهتر است از گلاس اینومر بر روی ماده پالپ کپ استفاده کرد. این درمان (DFC) در دندان های شیری توصیه نمی شود.

پوشش پالپ در دندان های شیری و دائمی

درمان پالپ در دندان های شیری

با پیشرفت پوسیدگی پالپ درگیر می شود. التهاب بعد از درگیری پالپ تاجی در صورت عدم درمان به ناحیه ریشه ها گسترش می یابد.

در صورت در گیری عصب دندان درمان مورد نیاز پالپوتومی یا پالپکتومی و در مواقعی خارج کردن می باشد. تعیین وضعیت التهابی پالپ از نظر هیستولوژیک از روی ظاهر کلینیکی آن اگر غیر ممکن نباشد کار مشکلی است. با این وجود از طریق ارزیابی کامل کلینیکی و رادیوگرافی می توان تا حد زیادی وضعیت پالپ دندان را پیشگویی کرد.

فاکتورهای تشخیص میزان التهاب پالپ

تاریخچه درد

سابقه وجود یا فقدان درد، نمی تواند به اندازه دندان های دائم در تشخیص افتراقی وضعیت التهاب پالپ دندان های شیری قابل اعتماد باشد. کودکان با ضایعه پوسیدگی وسیع با فیستول در حال تخلیه ممکن است هیچ تاریخچه ی واضحی از درد نداشته باشند. با این حال گرفتن تاریخچه درد دندان، اولین گام در انتخاب دندان برای درمان پالپ می باشد. درد همزمان با بلافاصله بعد از خوردن غذا ممکن است دلیل آماس وسیع پالپ نباشد. این درد می تواند ناشی از تجمع مواد غذایی در داخل ضایعه پوسیده، ایجاد فشار و تحریک شیمیایی بافت پالپ باشد. درد به عنوان یک فاکتور subjective فاکتور قطعی در تشخیص نمی باشد. با این حال درد شدید شبانه که بیمار را از خواب بیدار کند معمولا نشانگر آسیب پیشرفته پالپ بوده و نمایانگر آن است که بیماری پالپ آنقدر پیشرفت کرده که حتی با پالپوتومی نیز قابل درمان نیست.

علائم بالین

مشاهده آبسه در ارتباط با دندانی با پوسیدگی عميق علامت بالینی بارزی در برگشت ناپذیر بودن بیماری پالپ است که درمان های موفق ریشه و یا خارج کردن را می طلبد.

لقی غیر طبیعی دندان پوسیده می تواند نشانه بالینی دیگری از درگیری پیشرفته بالینی باشد. گرچه بیماری های پریودنتال پیشرفته نیز می تواند موجب لقی شود . لقی دندان در کودکان با ضایعه پوسیدگی عمیق به احتمال زیاد از بیماری پالپی دندان ناشی می شود. به هر حال لقی دندان به عنوان یک یافته در تشخیص افتراقی از سایر موارد ممکن باید مورد ارزیابی قرار گیرد .

تشخیص عملی

در نهایت فقط با ارزیابی مستقیم بافت پالپی می توان به تشخیص نهایی رسید و بر طبق آن در مورد درمان تصمیم گرفت. اگر پس از کامل شدن حفره دسترسی (Access) طبیعت خونریزی از محل کانال ها طبیعی باشد ( رنگ قرمز و خونریزی کانال ها با فشار مختصر گلوله پنبه ای در ظرف کمتر از ۵ دقیقه هموستاز شود) نشانگر محدود بودن التهاب به پالپ اتاقک پالپ و نیاز به درمان پالپوتومی می باشد.

اگر خونریزی ادامه پیدا کند نشانه این است که التهاب به پالپ ریشه رسیده است و درمان رادیکال تری از پالپوتومی لازم است. التهاب باقی مانده ممکن است با برداشتن چند میلی متر از پالپ داخل کانال با فایل حذف شود (پارشیل پالپکتومی).

نکته حائز اهمیت این است نباید هیچ ماده بی حسی موضعی داخل پالپی و یا سایر مواد هموستاتیک برای کاهش خونریزی به کار رود. زیرا خونریزی نشانگر کلینیکی وضعیت پالپ ریشه است.

عمل پالپکتومی برای دندان هایی با شواهد التهاب مزمن یا نکروز پالپ ریشه ای تجویز می شوند. پالپکتومی در دندان هایی که دچار از دست دادن شدید ساختار ریشه، تحلیل داخلی یا خارجی پیشرفته یا عفونت پری آپیکال در گیر کننده جوانه دندان دائمی هستند، تجویز نمی شود. این دندان ها باید خارج شوند.

کلام آخر

به طور کلی کانال های دندان های شیری شکل های مختلف و پیچیده ای دارند و عدم اطمینان از تمیز دندانپزشکان را از انجام آن منصرف می کند و اوا شدن کامل کانال ها، اثرات کاربرد وسایل و داروهای مختلف بر روی جوانه دندان دائمی برخی از دندانپزشکان را از انجام آن منصرف می کند .