علت دیر افتادن دندان های شیری

دندان های شیری یا دندان های اولیه، دندان هایی هستند که از زمان تولد تا حدود ۶ سالگی در دهان کودکان رشد می کنند. این دندان ها معمولاً از ۶ تا ۱۲ سالگی شروع به افتادن می کنند و جای خود را به دندان های دائمی می دهند. اما بعضی از کودکان دندان های شیری خود را دیرتر از این مدت از دست می دهند. چرا این اتفاق می افتد و آیا باید نگران باشیم؟

عوامل موثر بر زمان افتادن دندان های شیری

زمان افتادن دندان های شیری به چندین عامل بستگی دارد. برخی از این عوامل عبارتند از:

• ژنتیک: برخی از خانواده ها یا نژادها دیرتر یا زودتر از دیگران دندان های شیری خود را از دست می دهند. این یک ویژگی ارثی است که از پدر و مادر به فرزندان منتقل می شود. اگر شما یا همسرتان دیر دندان های شیری خود را از دست داده اید، احتمال دارد کودک شما هم همینطور باشد.
• تغذیه: تغذیه نقش مهمی در سلامت دندان ها و لثه ها دارد. کودکانی که به طور منظم مواد غذایی حاوی کلسیم، فسفر، ویتامین D و فلوراید مصرف می کنند، دندان های قوی تری دارند. این مواد غذایی به رشد و تقویت دندان ها کمک می کنند و می توانند فرآیند افتادن دندان های شیری را سریع کنند. برعکس، کودکانی که غذاهای شیرین، چسبنده و اسیدی زیادی می خورند، ممکن است دچار تخریب دندان و التهاب لثه شوند. این مشکلات می توانند باعث کند شدن فرآیند افتادن دندان های شیری شوند.
• فعالیت فیزیکی: فعالیت فیزیکی نیز می تواند بر زمان افتادن دندان های شیری تأثیر داشته باشد. کودکانی که بازی های تماسی مانند فوتبال، بسکتبال یا هاکی را انجام می دهند، ممکن است به دلیل ضربه یا سقوط دندان های شیری خود را زودتر از دست بدهند. این ممکن است به نظر خوب بیاید، اما اگر دندان های شیری زودتر از موعد خودشان بیفتند، ممکن است دندان های دائمی هنوز آماده درآمدن نباشند و فضای خالی را به خود اختصاص دهند. این می تواند باعث ایجاد فشار بر روی دندان های دیگر شود. بنابراین، کودکانی که بازی های تماسی را انجام می دهند، باید از محافظ دندان استفاده کنند تا از آسیب دیدن دندان های خود جلوگیری کنند.

آیا دیر افتادن دندان های شیری نشانه مشکل است؟

دیر افتادن دندان های شیری در بسیاری از موارد نشانه مشکل جدی نیست و فقط به دلیل تفاوت های فردی رخ می دهد. اما گاهی اوقات ممکن است نشانه برخی از اختلالات یا بیماری هایی باشد که نیاز به مراقبت و درمان دارند. برخی از این اختلالات یا بیماری ها عبارتند از:

• اختلال رشد: برخی از کودکان به دلیل نقص هورمونی، تغذیه ناکافی، یا عوامل ژنتیکی، دچار اختلال رشد می شوند. این اختلال می تواند باعث کند شدن رشد بدن، قد، وزن و دندان های کودک شود. این کودکان ممکن است دیرتر از همسن و سالان خود دندان های شیری خود را از دست بدهند و دندان های دائمی خود را دریافت کنند.
• اختلال دندانی: برخی از کودکان به دلیل عوامل ژنتیکی یا محیطی، دچار اختلال دندانی می شوند. این اختلال می تواند شامل عدم وجود یک یا چند دندان دائمی، بیش از حد بودن یا کم بودن تعداد دندان ها، یا نامنظم بودن شکل یا اندازه دندان ها باشد. این کودکان ممکن است دندان های شیری خود را دیرتر از همسنان خود از دست بدهند یا دندان های دائمی خود را نیابند.
• بیماری های سیستمیک: برخی از بیماری های سیستمیک مانند سرطان، لوسمی، آنمی، یا عفونت های ویروسی، می توانند بر رشد و توسعه دندان ها تأثیر منفی بگذارند. این بیماری ها ممکن است باعث کند شدن یا متوقف شدن فرآیند افتادن دندان های شیری و درآمدن دندان های دائمی شوند. این کودکان نیاز به معاینه و درمان پزشکی دارند تا بیماری های سیستمیک شان کنترل و درمان شوند. برخی از روش های درمان بیماری های سیستمیک ممکن است شامل شیمی درمانی، پرتو درمانی، تزریق خون، یا داروهای ضد ویروسی باشند.

چه زمانی باید به دندانپزشک مراجعه کنیم؟

اگر کودک شما دندان های شیری خود را دیرتر از ۱۲ سالگی از دست نداده باشد، یا اگر دندان های دائمی خود را تا ۱۸ ماه بعد از افتادن دندان های شیری دریافت نکرده باشد، باید به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک می تواند با انجام معاینه و رادیوگرافی دندان، علت دیر افتادن دندان های شیری را بررسی و در صورت لزوم اقدامات لازم را انجام دهد. برخی از این اقدامات ممکن است شامل کشیدن دندان های شیری، تحریک دندان های دائمی، یا اصلاح ترازبندی دندان ها باشند.

نکات مهم برای مراقبت از دندان های شیری

“دندان های شیری چندان مهم نیستند، چون به زودی از دست می روند.” این یک افسانه است که می تواند به سلامت دندان های کودکان آسیب بزند. دندان های شیری نقش مهمی در تغذیه، گفتار، و خود اعتماد کودکان دارند. همچنین، دندان های شیری فضای مناسب را برای رشد دندان های دائمی فراهم می کنند. بنابراین، مراقبت از دندان های شیری بسیار ضروری است. برای مراقبت از دندان های شیری، باید به نکات زیر توجه کنید:

• مسواک زدن: کودکان باید از زمان رشد دندان های شیری شان، به صورت روزانه مسواک بزنند. مسواک زدن باعث پاک کردن باکتری ها و غذاهای گیر کرده بین دندان ها می شود و از تخریب دندان و التهاب لثه جلوگیری می کند. مسواک زدن باید با مسواک نرم و خمیر دندان حاوی فلوراید انجام شود. کودکان باید حداقل دو بار در روز، صبح و شب، مسواک بزنند و هر بار حداقل دو دقیقه وقت بگذارند. کودکان زیر ۳ سال باید مقدار خمیر دندان به اندازه یک دانه برنج و کودکان بالای ۳ سال باید مقدار خمیر دندان به اندازه یک نخود چی استفاده کنند. کودکان باید تحت نظر بزرگترها مسواک بزنند و از بلعیدن خمیر دندان خودداری کنند.
• نخ دندان کشیدن: نخ دندان کشیدن نیز برای پاک کردن فضاهای بین دندان ها مفید است. نخ دندان کشیدن می تواند باکتری ها و غذاهایی را که مسواک نمی تواند برسد، برطرف کند.

در آخر

دندان های شیری کودکان معمولا بین 6 تا 12 سالگی افتاده و جای خود را به دندان های دائمی می دهند. اما گاهی این فرآیند با تاخیر رخ می دهد که می تواند به دلایل مختلفی باشد. برخی از این دلایل عبارتند از:

• کمبود ویتامین ها یا تغذیه نامناسب
• عدم رشد کافی استخوان فک
• کج بودن مسیر رویش دندان دائمی
• بهم ریختگی دندان ها
• بیماری های دندانی یا هورمونی
• عدم وجود دندان دائمی به دلیل شرایط مادرزادی
• جوش خوردن ریشه دندان شیری با استخوان فک
• درشتی دندان ها و نبود فضای کافی بین آن ها

دیر افتادن دندان های شیری ممکن است باعث اختلالات ارتودنسی یا عفونت دندانی شود. بنابراین، اگر دندان شیری تا 7 سالگی نیفتاده یا دندان دائمی به صورت غیر طبیعی رشد کرده باشد، باید به دندانپزشک مراجعه کرد که در این زمینه دکتر هلن جوانمرد با بیش از 20 سال سابقه دندانپزشکی اطقال در خدمت شما است.