مدت زمان مطالعه ۳۲ دقیقه

با درمان پوسیدگی دندان کودکان و عوامل تشدیدکننده آن آشنا شوید.

پوسیدگی دندان کودکان، شایع ترین علت مراجعه والدین به دندانپزشکی اطفال است. رویش دندان های شیری از سن 6 ماهگی آغاز می گردد و در سن 7 سالگی این دندان ها به مرور زمان شروع به افتادن می کنند و دندان های دائمی جای دندان های شیری را می گیرند. در صورتی که مراقبت های لازم برای دندان ها انجام نشود، دندان های کودکان دچار پوسیدگی می شوند و می توانند تاثیرات مخربی را از خود به جای بگذارند. دندان هایی که دچار پوسیدگی می شوند، منجر به درد ومشکلات بسیاری می شوند و لازم است تا هر چه سریع تراقدامات درمانی لحاظ شود.

رویش دندان شیری

پوسیدگی تا حد زیادی به آگاهی والدین از علت،علائم و روش های پیشگیری از آن بستگی دارد؛والدین میتوانند با انگیزه دادن و افزایش آگاهی کودک از پوسیدگی دندان تا حد زیادی جلوگیری کنند.

فهرست محتوا نمایش

پوسیدگی دندن کودکان چیست؟

بسیاری از کودکان در سنین کم دچار پوسیدگی های دندان های شیری می شوند و این مشکل یکی از مشکلات رایج در میان کودکان است که با نام علمی Early Childhood Caries (پوسیدگی دندان های شیری) شناخته می شود. رفع پوسیدگی دندان در کودکان اهمیت بالایی دارد زیرا احساس درد موجب مشکلات تغذیه و ظاهر نازیبا برای کودک می شود و بر رشد او نیز تاثیرگذار است.

به دلیل این که مشکل پوسیدگی در سنین خیلی کم کودک آغاز می شود، درمان آن هم برای کودک، هم برای والدین و هم برای بهترین دندانپزشک کار دشواری می باشد. به همین دلیل بهتر است با در نظر گرفتن برخی نکات ساده از بروز مشکلات ناشی از رفع و درمان پوسیدگی جلوگیری کرد. متاسفانه پوسیدگی زودرس دندان ها در کودکان در دسته بیماری های عفونی و شایع است که  بیشتر کودکان را به خود درگیر کرده است.

بهترین دندانپزشک اطفال به والدین توصیه می کنند که جلسات ویزیت برای بررسی وضعیت دندان های کودک خود را با شروع رویش دندان های شیری آغاز کنند ویزیت های منظم نزد دندانپزشک اطفال می توانند تا حد قابل توجهی قبل از پوسیدگی دندان های کودک  از بروز آن جلوگیری می کند. در صورتی که بهداشت دهان و دندان کودکان رعایت نشود، مواد قندی سبب تغذیه  باکتری های پوسیدگی زا می شوند، همین باکتری ها سبب تولید اسیدی می گردند که می توانند پوسیدگی را سبب شوند.

دلایل پوسیدگی زودرس دندان های کودکان

پوسیدگی یک بیماری است که عوامل مختلفی در ایجاد آن دخیل هستند و نمی توان ایجاد آن را تنها به یک عامل مرتبط دانست. در ادامه به بررسی علت های پوسیدگی دندان های کودکان اشاره خواهیم کرد:

تغذیه نامناسب

یکی از مهم ترین علت های پوسیدگی دندان ها، تغذیه کودک است . این که فرزندانتان در طول روز چه چیزی می خورند، اهمیت بسیاری دارد. مواد غذایی ناسالم مانند انواع نوشابه ها، انواع نوشیدنی های گازدار، شیرینی جات و تنقلات غیر مغذی مثل انواع چیپس و پفک از مواد غذایی تشدیدکننده پوسیدگی محسوب می شوند. جالب است بدانید که تکرار دفعات مصرف این مواد اهمیت بسیار زیادی دارد. هر چه تعداد دفعات مصرف این مواد کمتر باشد، امکان پوسیدگی کمتر می شود. برای مثال: اگر فرزند شما در طول روز 1 بار و به میزان زیاد شکلات مصرف کند، کمتر پوسیدگی ایجاد می شود تا آن که برای مثال 4 بار در روز و فقط یک عدد شکلات مصرف کند.

جالب است بدانید مواد غذایی مثل پاپکورن،سبزیجات خام و پنیر به دلیل فیبر بالایی که دارند[کربوهیدرات تخمیر شده ی کمی که دارند] متوقف کننده ی خوبی برای پوسیدگی دندان هستند.از مهمترین عوامل ایجاد پوسیدگی میتوان به مصرف بیش از حد مواد قندی اشاره کرد؛ میکروب هایی که در دهان وجود دارند، مواد قندی را تجزیه میکنند و باعث تولید اسید می شوند؛ اسید به وجود آمده پس از برخورد با دندان باعث تخریب و یا حل شدن مینای دندان و بروز پوسیدگی می شود.

حس چشایی کودکان از کودکی شکل می گیرد،والدین می توانند برای جلوگیری از پوسیدگی دندان کودکان از شیرین کردن بیش از حد نیاز غذای آنها جلوگیری کنند.اگر غذای مصرفی کودک،غذایی سالم و با مقدار فراوان کلسیم و ویتامینD [جذب بهتر کلسیم] باشد،مواد مغذی برای ساخته شدن دندان،تقویت لثه ها و بافت های دهان تأمین می شود.

تغذیه نامناسب
عدم رعایت بهداشت

عدم رعایت بهداشت

مسئله دیگر رعایت بهداشت دهان کودک است. پدر و مادر باید به بهداشت دهان کودک رسیدگی کنند. مهارت حرکتی در کودکان معمولاً تکامل نیافته دارند و نمی توانند به تنهایی و به درستی مسواک بزنند. بنابراین توصیه می شود که اگر فرزند شما هم از آن دسته کودکانی است که اصرار دارد حتماً خودش مسواک بزند راه حل آن ساده است: می توانید این امکان را برای او فراهم کنید تا یک بار خودش مسواک زدن را انجام دهد و سپس شما مسواک زدن او را تکمیل نمایید. در سنین بالاتر، یعنی بعد از هفت تا هشت سالگی، والدین باید صرفاً بر روی مسواک زدن فرزندشان نظارت داشته باشند زیرا در این سن مهارت های حرکتی کودک افزایش یافته است.

به یاد داشته باشید تعداد دفعات مسواک زدن در شبانه روز چهار مرتبه میباشد؛یک بار قبل از صبحانه،یک بار بعد از صبحانه،یک بار بعد از نهار و یک بار بعد از شام. (مقدار خمیردندانی که برای کودک استفاده میکنید باید به اندازهی یک عدس باشد)

عدم استفاده از نخ دندان

گاهی پیش می آید که پدر و مادر این سوال را مطرح چرا با وجود مسواک زدن دندان های کودک پوسیده شده است؟ مسئله مهم دیگری که علاوه بر مسواک مطرح می شود، مسئله استفاده از نخ دندان است. از سن سه سالگی فاصله بین دندان ها کم می شود و این فواصل با مسواک تمیز نمی شود. مواد غذایی در این فواصل قرار می گیرند و چون مسواک نمی تواند این فواصل را از جرم ها پاک کند، والدین باید حتماً برای کودک نخ دندان بکشند.

نخ دندان نه تنها باعث جلوگیری از پوسیدگی دندان میشود،باعث حفاظت از لثه ها و کم کردن ریسک ورم لثه نیز میگردد.

عدم استفاده از نخ دندان
شیر خوردن شبانه کودک

شیرخوردن شبانه کودک

گاهی نیز پوسیدگی ها و خرابی هایی که در سنین پایین در دندان کودک به وجود می آید، مربوط به دوران نوزادی است؛ یعنی در دوران نوزادی، زمانی که تازه دندان های شیری رویش کرده اند، کودک شبانه شیر می خورد و این شیر، که عامل پوسیدگی دندان است، در اطراف دندان ها جمع می شود و چون میزان ترشح بزاق در هنگام شب کمتر است، شیر تا صبح در اطراف دندان ها باقی می ماند و لاکتوز که همان قند موجود در شیر است باعث ایجاد پوسیدگی های وسیع می شود. به همین دلیل باید به محض رویش اولین دندان شیری کودک، دندان ها با یک قطعه گاز استریل مرطوب پاک شوند تا از پوسیده شدن آن ها جلوگیری شود.

به طور خلاصه پوسیدگی دندان کودکان در زمان شیر خواری میتواند به عواملی مانند:نوع شیر مصرفی،طول مدت شیرخوارگی،اضافه کردن و نکردن مواد قندی به شیر،تغذیه نوزاد با شیر در شب و … بستگی داشته باشد.

انتقال بزاق آلوده به دهان کودک

پوسیدگی یک بیماری مسری است. گاهی پیش می آید که بزاق دهان پدر و مادر به دهان نوزاد یا کودک انتقال پیدا می کند و در نتیجه باکتری ها از دهان آن ها به دهان کودک منتقل می شود. این باکتری ها عامل ایجاد پوسیدگی دندان کودکان می باشند.(نام باکتری هایی که بزاق را آلوده میکنند موتانس و سوبرینوس می باشد)

انتقال بزاق آلوده به دهان کودک
عدم مراقبت در دوران بارداری

عدم مراقبت در دوران بارداری

مادر باید حتماً در دوران بارداری به تغذیه خود و همچنین بهداشت و مراقبت دندان های خود رسیدگی کند تا جنین نیز آماده برخورداری از دندان های سالم شود.

انیمیشن کودکانه و جالب درباره تاریخچه و علت پوسیدگی دندان ها

پوسیدگی دندان های شیری چه تاثیری بر دندان های دائمی کودک دارد؟

سالم بودن دندان های شیری در سلامت دندان های دائمی نقش مهمی ایفا می کنند،چرا که یک دندان پوسیده دومینو وار باقی دندان ها را درگیر می کند.اگر دندان شیری پوسیده و خراب شود، باعث بروز عفونت در عصب دندان و التهاب آن می شود و در نتیجه وضعیت لثه ها برای رشد دندان دائمی مناسب نخواهد بود.به ازای بیست دندان شیری در سنین کودکی، سی و دو دندان دائمی داریم؛پس این تصور که برای رشد دندان دائمی لازم است یک دندان شیری لق شود و بیفتد غلط است.ممکن است خیلی از دندان های دائمی در زمانی که دندان های شیری در دهان کودک وجود دارند رشد کنند؛بنابراین باید دهان و لثه ی کودک محل مناسبی برای رشد آنها باشد.

پوسیدگی دندان کودکان، چگونه بروز می کند؟

مرحله اول

اولین علائم پوسیدگی، لکه های سفید رنگ هستند که به طور تیپیک در حاشیه لثه ای دندان  به خصوص  دندان های قدامی  فک بالا شکل می گیرند (White spots ) و با پیشرفت پوسیدگی، ضایعات به شکل حفرات به رنگ زرد روشن در می آیند که در  نهایت ،به حفرات قهوه ای تبدیل می شوند. اکثر اوقات روی سطح همین دندان ها با پلاک دندانی پوشیده شده است که با مسواک زدن برداشته می شود. در موارد پیشرفته (advanced) ضایعات تیره و حفره دار متعدد در دندان های قدامی و خلفی  دیده می شود  که ممکن است همراه آبسه و فیستول و نیز درد باشد.

بنابراین با دیدن اولین علائم، یعنی لکه های سفید رنگ، باید کودک به دندانپزشک اطفال ارجاع شود تا با درمان فلوراید موضعی سعی در توقف پیشرفت ضایعات شود. دندانپزشک اطفال در این موارد در رابطه با بهداشت دهان و نحوه تغذیه با والدین کودک مشاوره انجام می دهند.نکته قابل توجه این است که این نقاط سفید رنگ ممکن است در محیط مرطوب دهان دیده نشوند و تنها پس از خشک کردن دندان ها قابل تشخیص  باشند.

مرحله دوم

ترتیب درگیری پوسیدگی در دندان های شیری معمولا از دندان های قدامی بالا شروع شده[این دندان ها در قبل از یک سالگی رشد میکنند]، سپس دندان های آسیای شیری پایین و دندان های آسیا شیری بالا را در گیر می کند. اما حتی پوسیدگی یک دندان در دهان کودک به عنوان پوسیدگی زود هنگام  یا ECC مطرح است  و نیاز به پیگیری و ارجاع دارد. در کودکان نیز مانند بزرگسالان وضعیت تغذیه ،سطح بهداشت دهان، مواجه با فلوراید، وضعیت بزاق و شرایطی  که باعث خشکی دهان می شوند، میزان بالای باکتری در دهان و داشتن تاریخچه خانوادگی  پوسیدگی و وجود دندان های پوسیده در خانواده، به خصوص مادر، عوامل ایجاد کننده پوسیدگی هستند. یکی ازعلل افزایش ریسک پوسیدگی دندان در کودکان زیاد دیده می شود، خوردن غذاها و نوشیدنی های حاوی قند، 2 بار یا بیشتر بین وعده های غذایی است. هم چنین خوابیدن کودک با شیشه شیر یا سینه مادر نیز از جمله علل شایع پوسیدگی های زود هنگام دوران کودکی است. اگر پوسیدگی خیلی شدید باشد، ممکن است مجبور به کشیدن دندان شیری شویم.

از علائم پوسیدگی دندان در کودکانی که نمیتوانند به خوبی صحبت کنند یا ارتباط برقرار کنند میتوان به بیقراری کردن،مشکل در غذا خوردن و دوری از جویدن[روی آوردن به مایعات]،ورم کردن و قرمز شدن لثه،بوی بد دهان،جوشهای چرکی بر روی لثه، تورم و التهاب لثه در کودکان و … اشاره کرد.

علائم آزاردهنده پوسیدگی دندان

لکه های رنگی بر روی دندان

حل شدن مینای دندان؛مصرف زیاد نوشیدنی های گازدار و اسیدی نیز موجب حل شدن مینای دندان در خود می شوند که معمولا با لکه های زرد،قهوه ای و مشکی قابل رویت است.

لکه های رنگی بر روی دندان
خشکی دهان

خشکی دهان

بزاق نقش مهمی در حذف باکتری ها و ذرات غذا از روی دندان دارد.علاوه بر آن در متعادل کردن PH دهان و جلوگیری از پوسیدگی نیز نقش دارد. وقتی دهان شما بیش از حد خشک باشد، شما به اندازه کافی بزاق ندارید تا از دندان های شما محافظت کند. پس یکی از علائم هشدار ایجاد پوسیدگی خشکی دهان است.

بوی بد دهان

هشتاد تا نود درصد از بوی بد دهان به دلیل باکتری های باقی مانده در دهان است، و آن ده تا بیست درصد می تواند به دلیل مشکلاتی نظیر،آبریزش از پشت بینی که در پشت گلو جمع می شود،بیماری و عفونت لثه، مشکلات روده ای باشد.

بوی بد دهان

توجه!!!

لکه های سیاه و قهوهای بر روی دندان های کودکان می تواند به دلیل مصرف قطره های آهن باشد ولی برای مطمئن شدن و تشخیص درست،مراجعه به پزشک مربوطه توصیه می شود.

بیماری های لثه در کودکان و تاثیر آن در پوسیدگی

آیا بیماری های لثه را می توان به عنوان عاملی در پوسیدگی دندان های کودکان شناخت؟

دندان های سالم نقش بسیار مهمی در سلامت جسم و روح کودکان دارند، اما هیچ کدام از کودکان و البته بزرگسالان از دندان های شان مراقبت نمی کنند. بسیاری از کودکان همواره از داشتن دندان های خراب و پوسیده عذاب می کشند، به مرور زمان و به دلیل عدم توجه والدین به درمان دندان های کودکان این پوسیدگی ها افزایش می یابند و سبب ظاهری بد و فرم بدن دندان ها می شوند. مهم ترین عامل در فرم بد و ظاهر بد دندان ها عدم توجه به بهداشت دهان ودندان است.

این نکته را نباید فراموش کرد که برای دندان های سالم و زیبا ،سلامت لثه ها امری مهم و حائز اهمیت است.

بیماری های لثه در کنار پوسیدگی دندان کودکان یکی از شایع ترین بیماری هایی است که کودکان از آن رنج می برند. دندانپزشک اطفال در غرب تهران همواره با کمک راهکار های جدید به دنبال درمان پوسیدگی های دندان و بیماری های لثه در کودکان و بزرگسالان می باشند.لثه بخشی ثابت از دهان است که محل رشد و قرارگیری دندان های شیری و دائمی می باشد.بنابراین برای داشتن دندان هایی سالم ملزم هستیم از لثه هایمان به خوبی مراقبت کنیم.

انواع بیماری های بافت نگهدارنده دندان (لثه)

ژنژیویت

ژنژیویت مرحله ی اول بیماری های لثه ای است که معمولا در بین کودکان رخ می دهد. ژنژیویت، یکی از بیماری هایی است که بافت لثه ای دندان را درگیر می کند و با قرمزی و حساسیت  لثه و یا خونریزی آن خود را  نشان می دهد. علل این بیماری می تواند تجمع  پلاک، تغییرات هورمونی و یا جسم  خارجی باشد و درمان معمولا بهداشت خوب و جرم گیری است.

پریودنتیت

اگر ژنژیویت درمان نشود،به حالت شدید تری از این بیماری تبدیل می شود که پریودنتیت نام دارد. مزمن شدن ژنژیویت می تواند در گروهی از افراد به بیماری  پریودنتال منجر شود که در این حالت  لیگامان های [لیگامان یک سیستم از الیاف بافت همبند کلاژنی است که ریشه ی دندان را به سوکت آن وصل می کند] اطراف دندان تخریب شده، استخوان اطراف  تحلیل می رود و در نهایت، منجر به لقی دندان و از دست رفتن آن می شود. پریودنتیت تهاجمی عمل می کند و حتی فرد می تواند قبل از مبتلا شدن به ژنژیویت، به پریودنتیت مبتلا شود.
در این مرحله درمان، علاوه بر بهداشت خوب، شامل درمان های  دندانپزشکی مانند: جرم گیری و تمیز  کردن اطراف ریشه دندان، درمان های جراحی مانند: حذف پاکت های  لثه ای و درمان دارویی است.

پیوند لثه

اگر این بیماری پیشرفت زیادی کند پزشک ناچار به پیوند می شود،به طوری که قسمتی از بافت سالم لثه را از دهان برداشته و جایگزین بافت آسیب دیده می کند.

عفونت لثه و آبسه

سرچشمه عفونت لثه و آبسه از رشد سریع باکتری هایی در لثه می باشد.
این باکتری ها موجب عمیق شدن فاصله ی میان دندان ها با لثه ها می گردد؛ به این فاصله پاکت لثه گفته می شود.
آبسه زمانی رخ می دهد که پاکت لثه ای به اندازه ای عمیق شود که باکتری های پلاک،جرم یا ذرات غذا در داخل آن گیر کرده باشند و سیستم ایمنی بدن توانایی مقاومت در برابر آن مقدار عفونت نداشته باشد.
آبسه بیشتر در سنین بالا رخ می دهد ولی برای کودکان نیز ممکن است اتفاق بیفتد.
انواع آبسه:
آبسه ای که بر روی ناحیه ای از لثه قرار دارد و نزدیکترن فاصله به طوق دندان محسوب می شود،که بهترین راه تشخیص آن التهاب و قرمزی است.
آبسه ای که در فضای میان لثه و دندان به وجود می آید. این نوع آبسه از قبلی پیشرفته تر است.بیشتر برای دندان هایی رخ می دهد که از قبل دارای پاکت های پریودنتال و تحلیل استخوان بوده است.پاکت لثه ای در این نوع تا عمق 5 میلی متر نفوذ کرده و شیار های عمیقی ایجاد می کند.
نوع دیگر آبسه،آبسه ی لثه و دندان است که در این حالت عفونت لثه ممکن است در خارج یا داخل دندان و یا هر دو نفوذ کند. این باکتری های حاصل از عفونت به سمت کانال های میکروسکوپی جانبی ریشه های دندان می روند و موجب پوسیدگی،ایجاد ترک هایی در دندان و ترمیم نا موفق دندان می شوند.

علت اصلی بیماری های لثه

پلاک میکروبی از علل اصلی نمایان شدن بیماری های لثه است، در حقیقت یک لایه ای از بزاق دندان  به عنوان بستر پلاک های میکروبی است که میکروب ها، موا دغذایی و محصولات ناشی از واکنش میکروب ها و مواد غذایی و اسیدی که ایجاد می کنند باعث ایجاد بیماری های لثه و هم چنین پوسیدگی دندان کودکان می شود.پوسیدگی دندان یکی از شایع ترین بیماری های مزمنی است که انسان ها را در تمام نقاط دنیا مبتلا می کند و پنج برابر آسم شیوع دارد. شواهد موجود، نشان دهنده افزایش قابل توجه شیوع پوسیدگی در دنیا در سال های اخیر است و این طور به نظر می رسد که این بیماری به دلیل اثر فاکتورهای اجتماعی، رفتاری، فرهنگی، تغذیه ای و ریسک  فاکتور های بیولوژیکی که در شروع  و پیشرفت آن موثرند، هیچ گاه  ریشه کن نمی شود.

یکی از دلایلی که  دندانپزشک اطفال به والدین مراجعات به دندانپزشکی را در سنین پایین توصیه می کنند این است که درمان پوسیدگی دندان کودکان بسیار پرهزینه است به طوری که ان را به چهارمین درمان پرهزینه در کشور های صنعتی بدل ساخته است و در کشور های کم در امد اگر درمانی در دسترس باشد، هزینه ان به تنهایی از کل بودجه مراقبت سلاکت یک کودک بیشتر است. عدم درمان پوسیدگی نیز عوارض بسیار به دنبال دارد و می تواند منجر به ایجاد درد، باکتریمی، از دست دادن زمان مدرسه و کار ،کاهش رشد و تکامل، اختلال در گفتار، اثر بر سلامت عمومی فرد، از دست دادن زود هنگام دندان ها و در نتیجه مشکل در جویدن و نیز از دست دادن اعتماد به نفس شود.

پلاک میکروبی چیست؟

پلاک میکروبی همان رسوبات نرمی است که به صورت لایه ای به سطح دندان  و سایر  سطوح  سخت حفره  دهان  می چسبد  و در صورت  عدم رعایت  بهداشت ،بعد از یک تا دو روز قابل مشاهده خواهند بود. رنگ پلاک، سفید مایل به خاکستری یا زرد است. پلاک میکروبی به طور عمده، از میکروارگانیسم ها تشکیل شده است حرکات بافت ها  و مواد غذایی  روی دندان ها باعث برداشت مکانیکی پلاک در دو سوم بالایی دندان می شود و بنابراین در یک سوم لثه ای پلاک بیشتری تجمع می یابد.

برای از بین بردن پلاک میکروبی فقط استفاده از دهانشویه کافی نیست و باید در کنار آن از مسواک،خمیر دندان و نخ دندان استفاده کنیم؛البته باید به یاد داشته باشیم که پلاک میکروبی بعد از مسواک زدن و تمیز کردن دندان ها دوباره شروع به تولید شدن میکند؛ در اول تعدادشان کم است ولی بعد از گذشت مدتی هم از نظر کمی افزایش می یابند و هم ترکیب میکروبی آن بیشتر می شود. تجمع این پلاک های میکروبی باعث پوسیدگی دندان ها می شوند.

فاکتورهای اجتماعی–اقتصادی  نیز اگر چه به طور مستقیم در روند پوسیدگی نقش ندارند، ولی اثر زمینه ای بر سلامت و بیماری و تغییراتی که فرد می تواند در شیوه زندگی خودش بدهد دارند. فقر، به طورغیر مستقیم  پوسیدگی دندان را افزایش می دهد. این که  آیا فرد می تواند مسواک، خمیر دندان، نخ دندان، دهانشویه و یا شیرینی جات تهیه کند یا خیر؟ این امر می تواند تاثیر بسیاری بر روند پوسیدگی دندان داشته باشد.

مکانیسم پوسیدگی دندان

در روند ایجاد پوسیدگی، متابولیسم باکتری های موجود در پلاک میکروبی، منجر به تغییرات PH می شود. این امر منجر به برداشت و رسوب مجدد مواد معدنی در بافت های سخت دندانی می شود. تغییرات PH  ذکر شده، اگر در طول زمان  تکرار شوند، باعث فقدان مواد معدنی در سطح دندان و ایجاد حفرات  بسیار ریز در مینا شده و پوسیدگی خود را به صورت ضایعات سفید رنگ نشان می دهد بنابراین پوسیدگی دندان، روندی است که می تواند متوقف یا کنترل شود.

مراجعه به دندانپزشک برای پوسیدگی دندان کودک

به طور کلی، توصیه متخصص دندانپزشکی کودکان بر این است که با رشد اولین دندان شیری، برای بررسی وضعیت دندان ها به دندانپزشکی مراجعه کنید تا با مشورت پزشک از بروز پوسیدگی های دندان کودک جلوگیری شود. در صورتی که هر گونه سیاهی و درد را در دندان های کودک مشاهده کردید و یا اگر به صورت اتفاقی به دندان کودک ضربه وارد شد، در اسرع وقت به دندانپزشک مراجعه کنید. قطعاً پوسیدگی مانند: سرماخوردگی به صورت خود به خودی درمان نمی شود و تاثیر بسیار زیادی در تغذیه، رشد کودک و حتی وضعیت ظاهری و اعتماد به نفس کودک دارد. در نتیجه مراقبت از دندان ها از وظایف پدر و مادرها محسوب می شود. طبق صحبت های دندانپزشکان مراجعه به دندانپزشکی هر شش ماه یک بار بر روی سلامتی دهان و دندان تأثیر زیادی دارد. اما در صورت مشاهده ی علائم بیماری ها توصیه می شود هر چه سریع تر به دندانپزشکی مراجعه کرده و از سلامت دندان و دهان خود اطمینان حاصل کنید.

درمان پوسیدگی دندان کودک

درمان پوسیدگی دندان های کودکان با درمان پوسیدگی دندان های افراد بزرگسال تفاوت خاصی ندارد. البته درمان پوسیدگی بسته به شدت پوسیدگی و سن کودک شما می تواند متفاوت باشد. با ما قدم به قدم با این مراحل همراه باشید.

مرحله اول: فلوراید تراپی

قرار دادن وارنیش فلوراید قبل از این که پوسیدگی شدت بگیرد، برای استحکام مینای دندان استفاده می شود این روش زمانی کاربرد دارد که فقط لکه های سفید اولیه بر روی دندان ظاهر شده اند. همچنین استفاده از دهانشویه های فلوراید دار می تواند از گستردگی این پوسیدگی ها جلوگیری کند. فلوراید یک ماده ی طبیعی است که با باکتری هایی که به دهان و دندان آسیب میزنند مقابله میکند،از مینای دندان محافظت کرده و از پوسیدگی دندان جلوگیری می کند. یک نوع درمان در دندانپزشکی است که در آن غلظت بالایی از فلوراید بر روی دندان مالیده می شود و مدتی در تماس با دندان می ماند تا سلامت دندان را بهبود بخشد. فلوراید را می توان در منابع طبیعی مثل چای، ماهی هایی که با استخوان پخته شده باشند و برخی شیر خشک ها مشاهده کرد.

جالب است بدانید کشور هایی مانند آمریکا به منظور جلوگیری از پوسیدگی دندان به آب های آشامیدنی مقدار تعیین شده ای فلوراید افزوده می شود. تحقیقات نشان می دهد این کار پوسیدگی دندان را تا بیست و پنج درصد کاهش می دهد.فلوراید می تواند حالات گوناگونی داشته باشد؛ به صورت ژل، محلول، فوم، وارنیش و ….

فلورایدتراپی کودکان با جلوگیری از رشد باکتری ها، بیماری های لثه را نیز کاهش می دهد؛ پس علاوه بر این که پوسیدگی دندان را کند می کند، احتمال دندان درد و لق شدن نا به هنگام دندان را کم می کند.

برخی از افراد که طرفدار روش های طبیعی هستند، فلوراید درمانی را کاری ایمن نمی دانند. اما تحقیقات پزشکان و دندانپزشکان چنین چیزی را نشان نمی دهد؛ با این حال توصیه می شود فلوراید درمانی را تحت نظر دندانپزشک و با دوز مناسب انجام دهید.

یکی از معروف ترین عارضه ی ناشی از مصرف فلوراید بیش از حد تغییر رنگ سطح دندان ها یا همان فلوروز [Fluorosis] است. فلوروز وضعیتی است که در آن رگه های سفید و یا نوع دیگری تغییر رنگ در دندان ها ایجاد می شود. این امر زمانی اتفاق می افتد که کودک فلوراید بیش از حد در دوران نوزادی[زمان رشد دندان های شیری و دائمی از لثه] استفاده کرده باشد. سن شایع برای فلوروز از بدو تولد تا سن هشت سالگی می باشد. فلوراید از بدو تولد تا سن هشت سالگی به این دلیل بیش تر رخ می دهد که فرزندان نمی توانند همه ی خمیر دندان را بعد از مسواک زدن تخلیه کنند. علت دیگر می تواند مصرف بیش از حد نیاز مکمل های فلوراید باشد.در بعضی از افراد ممکن است فلوراید درمانی باعث تحریک پوست شود که این اتفاق خیلی نادر است.

خاصیت سمی؛ حتی بهترین و مفید ترین مواد در صورت مصرف بیش از حد و نا معقول خاصیت خود را از دست می دهند. در صورتی که فلوراید در دوز بالا خورده شود مانند هر ماده ی دیگری می تواند سمی باشد. برای همین برای کودکان زیر شش سال فلوراید به صورت وارنیش مورد استفاده قرار می گیرد.[ چون ممکن است اگر کودکان زیر شش سال فوم یا ژل فلوراید را قورت دهند حالت تهوع بگیرند]

دندانپزشکان معمولا فلوراید را مانند خمیر دندان بر روی دندان ها می مالند که این کار فقط چند دقیقه زمان می برد. بعد از شما درخواست می شود تا حدود نیم ساعت چیزی نخورید تا فلوراید کامل جذب دندان شود.فلوارید تراپی دندان به صورت هر 6 ماه یکبار با مشورت و مراجعه به دندانپزشکی اطفال انجام می پذیرد.

مرحله دوم :فیشورسیلانت

در برخی از کودکان که برآمدگی ها و فرورفتگی های دندان هایشان زیاد است یا به عنوان دیگر دندان هایی با شیار های عمیق دارند فیشورسیلانت به شدت توصیه می شود.فیشورسیلانت ماده ای هم رنگ دندان است که در شیار های سطح دندان نفوذ می کند و باعث ترمیم و کم عمق شدن شیار های دندان می شود.هنگامی که کودک وعده ی غذایی خود را میل می کند، ذراتی از غذا در شیار های دندانش قرار میگیرد، بعد از مسواک زدن بخشی از این از این ذرات پاک می شوند ولی اگر شیار دندان ها عمیق باشند احتمال این که ذرات سر جای خود باقی بمانند و پوسیدگی سریعتر اتفاق بیفتد افزایش پیدا میکند.

معمولاً بهترین زمان برای انجام فیشور سیلانت تراپی بعد از رویش کامل دندان و قبل از شدت گرفتن پوسیدگی آن است. اولین دندان آسیای دائمی در سن شش سالگی رشد می کند، پس بهترین زمان برای فیشور سیلانت است.
دومین دندان آسیای دائمی در سن یازده سالگی رشد میکند، پس این سن هم زمان خوبی برای انجام فیشور سیلانت می باشد
.

نحوه انجام فیشورسیلانت به این صورت است که ابتدا سطح دندان ها با برس های مخصوص تمیز می شوند به طوری که هیچ گونه میکروب یا پلاک مبکروبی بر روی آن ها وجود نداشته باشند.اگر دندانپزشک پس از تمیز کردن دندان ها متوجه پوسیدگی شد، پوسیدگی ها را برداشته، مواد مخصوص و چسب دندان مخصوص کامپوزیت را بر روی دندان می کشد و با نور آبی آن ها را سخت می کند.بعد از این مراحل دندان آمادگی لازم را برای داشتن مواد فیشور سیلانت را دارد؛دندانپزشک مواد فیشور سیلانت را بر روی دندان کشیده و با‌ نور آبی سختشان می کند، سپس اضافه های مواد را از دور دندان پاک می کند. قابل توجه ترین چیز در رابطه با فیشورسیلانت تراپی این است که انجام آن بدون درد بوده و مدت زمان کمی می برد و نیازی به بی حسی یا بیهوشی ندارد.

مرحله سوم: روکش دندان کودکان

اگر پوسیدگی به قدری باشد که نتوان با استفاده از فیشوسیلانت و یا فلورایدتراپی جلوی گسترش آن را بگیریم. به ناچار باید از مواد ترمیمی برای ناحیه ی پوسیده استفاده کنیم. باری درمان پوسیدگی با کمک ترمیم، بنا بر ویژگی های شخصیتی کودک، پزشک تصمیم می گیرد که آیا از بیهوشی استفاده کند یا ترمیم دندان کودک بدون بیهوشی را انجام دهد. توصیه ما این است که در صورت همکاری کودک، روکش دندان شیری بدون بیهوشی انجام شود.

با بی حس کردن ناحیه مدنظر، کار ترمیم دندان آغاز می شود. دندانپزشک با دستگاه های مخصوص خود، ناحیه پوسیده شده را می تراشد تا ذره ای از پوسیدگی باقی نماند. سپس با کمک مواد ترمیمی که می تواند همرنگ دندان و یا غیر همرنگ باشد، دندان را پر کند. در بیشتر موارد برای کودکان، جهت بالا بودن مقاومت این مواد ترمیمی، از روکش های فلزی ضد زنگ استفاده خواهد شد. اگر شدت پوسیدگی بالا باشد پزشک مجبور به انجام عصب کشی دندان شیری خواهد شد. درمان ریشه کودکان از طریق روشی به نام پالپوتومی انجام می پذیرد. در این روش عصب عفونی و یا تاج دندان آسیب دیده خارج می شود. این که آیا دندانی نیاز به پالپوتومی یا پالپکتومی دارد از طریق رادیوگرافی مشخص می شود.

در موارد بسیار شدید پوسیدگی، گاهی دندانپزشک اطفال مجبور خواهد بود دندان کودک را بکشد.

تاثیر ویتامین ها بر استقامت دندان در برابر پوسیدگی

برخی تحقیقات ثابت کرده اند که کمبود برخی از ویتامین ها می تواند خطر پوسیدگی دندان را افزایش دهد. از قبیل این ویتامین ها:

ویتامینA؛ کمبود ویتامین A باعث اختلال در عملکرد سلول های اپیتلیال[Epithelial cells] می شود؛این سلول ها باعث ترشح کلسیم، فسفات، فلوراید، منیزیم و …. می شوند. کلسیم، فسفات، فلوراید و منیزیم نقش مهمی در سالم ماندن دندان ها دارند. کمبود این مواد سبب ضعیف شدن [کاهش تراکم] مینای دندان می شود.موادی که دارای ویتامین A هستند:تخم مرغ، شیر، جگر سیاه، هویج، سبزیجات زرد و نارنجی مانند کدو حلوایی، اسفناج و سایر سبزیجات برگ سبز، فلفل دلمه ای قرمز، سیب زمینی شیرین، غلات و حبوبات و ادویه جات، بستنی (شاید باورش برایتان سخت باشد ولی ویتامین A یک فنجان بستنی با بیست قوطی کنسرو ماهی برابری میکند).

ویتامینD؛ نقش این ویتامین کنترل کلسیم و فسفر در بدن است.کلسیم و فسفر برای سلامت عاج دندان ضروری هستند. از طرفی دیگر ویتامین D در حفظ سلامتی سیستم ایمنی بدن نقش دارد که باعث جلوگیری از رشد باکتری ها در دهان و دندان می شود. راه های جذب ویتامین D از این قبیل هستند؛آفتاب، ماهی ها [مخصوصا ماهی سالمون]، روغن کبد ماهی کاد، میگو، زرده ی تخم مرغ، قارچ ها، شیر گاو، شیر سویا، آب پرتقال، غلات و جو دو سر.

ویتامین C؛ علت التهاب لثه و خونریزی آن هنگام مسواک زدن در اکثر اوقات به دلیل کمبود ویتامینC  می باشد.موادی که حاوی ویتامین C می باشند؛فلفل های چیلی، فلفل دلمه ای زرد، آویشن، جعفری تازه، کیوی، اسفناج، کلم بروکلی، لیمو، توت فرنگی، پرتقال.

تاثیر ویتامین ها بر استقامت دندان در برابر پوسیدگی

انواع دهان شویه ها و اهمیت آن ها در حفظ سلامت دندان ها

دهانشویه ها انواع گوناگونی دارند که کارایی آن ها را نیز متفاوت می کند. حال به بررسی چند تا از مورد استفاده ترین دهانشویه ها می پردازیم:

  • دهانشویه حاوی سدیم فلوراید؛ باعث تقویت مینای دندان در مقابل باکتری ها و حفاظت بیشتر در برابر پوسیدگی می شود.
  • دهانشویه های زیبایی؛ معمولا مانند دیگر دهانشویه ها از دهان و دندان محافظت نمی کنند و بیشتر برای بوی بد دهان مورد استفاده قرار میگیرند. این دهانشویه اگر برای کودکان مصرف شود به تمیز نگه داشتن دندان های کودک کمک می کند اما نمی تواند خطر پوسیدگی را کاهش دهد.
  • دهانشویه های ضد عفونی کننده؛ حاوی کلر هگزیدین گلوکونات هستند، این ماده ی شیمیایی در برابر رشد باکتری های دهان مقاومت می کند. مصرف این دهانشویه ها برای افرادی که در دهان خود دچار عفونت هستند توصیه می شود. این دهانشویه ها علاوه بر میکروب کشی در از بین بردن بوی بد دهان نیز نقش مهم و تعیین کننده ای دارند.
  • دهانشویه های طبیعی؛ این دهانشویه ها همان دهانشویه های سنتی هستند که الکل و فلوراید در آن ها وجود ندارد. نمونه ای از این دهانشویه ها آب نمک است که پس از کشیدن دندان نقش مفیدی در بهبود سریع دارند.
  • دهانشویه های درمانی؛دهانشویه های دیگری نیز هستند که توسط دندانپزشکان برای مشکلات خاص مثل کسانی که زخم و آفت یا التهاب بافت دهان دارند تجویز می شوند.

در این ویدیو، دکتر هلن جوانمرد درباره علل پوسیدگی دندان صحبت می کنند و راهکارهایی برای پیشگیری از پوسیدگی دندان های کودک ارائه می دهند.

سوالات متداول در رابطه با پوسیدگی دندان کودکان

اگر به سلامت دهان و دندان کودک خود اهمیت می دهید، پیشنهاد ما به شما این است که ما را در اینستاگرام دنبال کنید.

در پایان

باید گفت با مراقبت صحیح از دندان های شیری کودک و رسیدگی منظم به دندان ها از بروز خرابی و پوسیدگی دندان کودک جلوگیری کنید تا به این ترتیب دندان های دائمی کودک نیز از سلامت برخوردار باشد. رسیدگی به موقع به سلامت دندان ها و رفع پوسیدگی آن ها در بهبود تغذیه، رشد، سلامت و اعتماد به نفس کودک نقش بسیار مهمی ایفا می کند.

دکتر هلن جوانمرد

دندانپزشک اطفال
دکتر هلن جوانمرد فارغ التحصيل سال ١٣٨٠ هستند .
در طي اين ١٦سال سرتيفيكيتهايي در زمينه زيبايي و ايمپلنت و ارتودنسي و اطفال گرفته اند.

تماس مستقیم با مطب : 0218869987

برچسب ها:

مقالات مرتبط

Related Articles

پرسش و پاسخ تکمیلی

سوالات شما در اسرع وقت پاسخ داده شده و از طریق ایمیل اطلاع رسانی خواهد شد

8 دیدگاه ها
  1. مریم

    دندونایی که پوسیده میشنو باید کامل کشید یا میشه درمانشون کرد؟ اگه شیری نباشه

    پاسخ
    • دکتر هلن جوانمرد

      دندانی که پوسیده شوند اولین اولویت درمان و نگهداشتن دندان است مگر این که آسیبی شدید به دندان وارد شده باشد. اما دندان های شیری را زودتر از دندان دائمی کشیده می شود چرا که ممکن است در صورت عدم کشیدن دندان شیری در آینده دچار آبسه شود.

      پاسخ
  2. شهلا

    قسمتی از دندونم شکسته و یکم درد میکنه این حتما نشانه پوسیدگی یا ممکن است دردش از ضربه باشه؟

    پاسخ
    • دکتر هلن جوانمرد

      باید معاینه شوید ممکن است مشکل ناشی از پوسیدگی، عفونت لثه یا ضربه شدید باشد.

      پاسخ
  3. زیبا

    سلام بهترین راه پیشگیری از پوسیدگی چی میتونه باشه که کمک کنه به بچه هامون خانم دکتر

    پاسخ
    • دکتر هلن جوانمرد

      مهم ترین روش تغذیه مناسب و رعایت بهداشت دهان و دندان می باشد.

      پاسخ
  4. لیلی

    بچه من دندانش پوسیده شده آیا بدون بیهوشی می تونین ترمیم کنید؟

    پاسخ
    • دکتر هلن جوانمرد

      سلام بله
      اگر کودک دچار اضطراب شدید نباشد می توان بدون بیهوشی انجام داد.

      پاسخ
یک دیدگاه بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *